15 lutego -  Dzień hipoptamów

Zakamuflowany wieloryb czy koń pływający w rzekach? W obu przypadkach mowa o hipopotamach. Dziś te majestatyczne zwierzęta obchodzą swój dzień.
Zoo Ostrava dołącza do obchodów krótką retrospekcją dotyczącą hodowli tych ogromnych ssaków.  Ogród Zoologiczny i Park Botaniczny w Ostravie hoduje hipopotamy już ponad pół wieku, zaś od 15 lat odpowiada za ich hodowlę w ramach całej Europy. Hipopotam widnieje także w logo Zoo Ostrava.

Hippopotamus amphibius… to brzmi jak zaklęcie...
Nazwa naukowa Hippopotamos amphibius pochodzi z greckich słów hippos = koń i potamos = rzeka. Hipopotamy jednak nie są spokrewnione z końmi. Hipopotamy należą do rzędu Cetartiodactyla, a konie do rzędu nieparzystokopytne. Słowo amphibius wywodzi się z greckiego amphibios, co oznacza dwa rodzaje, dwa środowiska życia.

Hipopotam i jego krewni
Na podstawie badań molekularnych, genetycznych  i skamieniałości ustalono, że najbliższymi krewnymi hipopotamów są walenie, czyli wieloryby i morświny. Z powodu pewnych aspektów fizycznego podobieństwa do świń, hipopotamy  dawniej grupowano do świniokształtnych, a zatem do rzędu parzystokopynych. Dziś naukowcy klasyfikują hipopotamy do rzędu Cetartiodactyla. Z przeprowadzonych badań wynika, że z świniami nie są spokrewnione na tyle, by nadal należały do świniowatych. Jedynym krewnym hipopotama nilowego jest zatem hipopotam karłowaty żyjący w Liberii, Sierra Leone i w Nigerii.

Gdzie należy szukać ojczyzny hipopotamów?
Hipopotam nilowy obecnie zasiedla rzeki i jeziora Afryki na południe od Sahary. Jak podpowiada jego nazwa gatunkowa, ten potężny ssak w czasach starożytnych zasiedlał też Nil. Przed 5-10 tysiącami lat można było go spotkać na zielonej jeszcze Saharze. Co ciekawe, różne gatunki hipopotamów wymarły w czasach plejstocenu w Europie, na wyspach Morza Śródziemnego, w Azji, a stosunkowo niedawno na Madagaskarze. Relief przedstawiający  wymarły gatunek  karłowatego hipopotama z Madagaskaru  - Hippopotamus madagascariensis, można obejrzeć naprzeciw ekspozycji Raj lemurów.

Czy hipopotam jest przystosowany do przebywania w wodzie?
Hipopotam chroniąc się przed upałem spędza większość dnia na płyciznach w wodzie lub w błocie. Ustawienie uszu, oczu i nozdrzy na wierzchu głowy umożliwia mu śledzić okolicę bez wychodzenia z wody. Podczas nurkowania zamyka nozdrza i przechyla uszy. Wypór wody, gruba warstwa podskórnego tłuszczu i beczułkowate ciało sprawiają, że łatwiej porusza się w wodzie niż na lądzie. Pływają jednak tylko młode osobniki, dorosłe w wodzie przemieszczają się "w podskokach" odbijając się od dna. Skóra tworzy śluz koloru bordo, który niczym krem do opalania, chroni zwierzę przed promieniami UV i bakteriami. Potęgę budowy ciała tego ogromnego ssaka można docenić w pawilonie Tanganika, przyglądając się kompletnemu szkieletowi samicy hipopotama.

Jak hipopotam broni i znakuje swe terytorium?
Samce hipopotamów żarliwie bronią swojego terytorium. Jego granice oznaczają podczas defekacji rozpryskując odchody ogonem. Dorodne byki  (dochodzące nawet do 2 t) staczają walki z innymi samcami w obronie swej pozycji pana haremu. Samce i samice zaciekle bronią  swych młodych przed krokodylami.
Czasem możemy zauważyć u samców hipopotamów „ziewanie“. Hipopotam potrafi otworzyć paszczę  nawet pod kątem 150°. Nie chodzi o przejaw nudy, ale o chęć imponowania. Hipopotamy w hodowli też mogą w ten sposób prosić opiekunów o dodatkowe racje pokarmu.

Sekrety małego hipopotamka
W wodzie samice kojarzą się z samcami, rodzą a nawet karmią mlekiem swe młode. Hipopotamy oprócz waleni, manatów i syren są jedynymi ssakami, które rodzą młode pod wodą. Po 8 miesiącach ciąży samica rodzi jednego potomka o masie dochodziącej do 50 kg (tyle, co worek kartofli). Zaraz po urodzeniu matka popycha go do powierzchni wody, by zaczerpnęło powietrza.
W odróżnieniu od swych większych krewnych, młode hipopotamów karłowatych przychodzą na świat na lądzie.
Ostatnie młode urodzone 24.7.2020 jest z kolei 33. hipopotamkiem w historii zoo. Jego matką jest siedmioletnia samica przywieziona do Ostrawy z angielskiego Zoo Whipsnade w 2016 roku, ojcem zaś ośmioletni samiec sprowadzony w październiku 2019 roku z belgijskiego zoo w Antwerpii.

Co zagraża hipopotamom?
Hipopotam według Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych publikowanej przez IUCN (Międzynarodową unię ochrony przyrody) został zakwlifikoway między gatuki narażone na wyginięcie (Vulnerable). Hipopotam karłowaty jest gatunkiem zagrożonym (Endangered).
Pogłowie hipopotamów nilowych szacuje się na 115 -130 000 sztuk.
Nie wiadomo jednak, ile sztuk przypada na poszczególne podgatunki.
Hipopotamom zagrażają wojny, przesądy, fragmentacja populacji, kłusownictwo w celu zyskania mięsa, skór i zębów. Zęby, a zwłaszcza dochodzące do 70 cm kły i potężne siekacze, są używane podobnie jak kły słoni do wyrobu biżuterii, przedmiotów pamiątkowych, itp...

Hipopotamy w Ostrawie

Hipopotamy są w Zoo Ostrava hodowane od 1967 roku. W roku 2005 hipopotam zastąpił rysia w logo zoo. Od roku 2006 Zoo Ostrava prowadzi europejską księgę rodowodową hipopotamów nilowych. Hipopotamy w Zoo Ostrava  można podziwiać w pawilonie Tanganika. Pawilon zrekonstruowano  w 1975 roku i nazwano według jeziora Tanganika w Afryce Wschodniej.

Tutaj można obejrzeć krótki filmik z życia naszych hipopotamów.

Zapraszamy do sprawdzenia  swojej  wiedzy o hipopotamach.

Oto krótki test.

Powrót do aktualności